Tranh chấp đất đai giữa hộ gia đình, cá nhân hiện nay diễn ra khá phổ biến. Tuy nhiên không phải ai cũng nắm rõ quy trình, thủ tục giải quyết tranh chấp, đặc biệt đối với đất không Sổ đỏ bởi rất khó để chứng minh quyền sử dụng đất. Vậy, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai không có Sổ đỏ thế nào?
Câu hỏi: Gia đình tôi hiện đang có tranh chấp với hàng xóm về quyền sử dụng đất đối với phần diện tích đất 50 mét vuông (đất chưa được cấp Sổ đỏ). Vậy cho tôi hỏi thủ tục giải quyết tranh chấp đât thế nào? Tôi cảm ơn. – Minh Hà (Bắc Giang).
Tranh chấp đất đai là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.
Có mấy cách giải quyết tranh chấp đất không có Sổ đỏ ?
Pháp luật cho phép người dân giải quyết tranh chấp đất đai không có Sổ đỏ theo nhiều cách khác nhau, cụ thể:
Thứ nhất, hòa giải tranh chấp đất đai:
Khoản 1 Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định:
“Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải hoặc giải quyết tranh chấp đất đai thông qua hòa giải ở cơ sở”.
Tự hòa giải và hòa giải ở cơ sở là cách thức được Nhà nước khuyến khích khi có phát sinh tranh chấp đất đai mà không mang tính bắt buộc. Nếu các bên tự hòa giải thành sẽ kết thúc tranh chấp đất đai.
Khi các bên tranh chấp không tự hòa giải được thì gửi đơn đến Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất tranh chấp để hòa giải.
Thứ hai, giải quyết tranh chấp đất đai tại UBN hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân:
Căn cứ khoản 2 Điều 203 Luật Đất đai 2013, đối với trường hợp tranh chấp mà không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 100 Luật Đất đai 2013 thì chỉ được lựa chọn giải quyết tranh chấp theo một trong hai hình thức:
– Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại UBND cấp có thẩm quyền.
– Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai không có Sổ đỏ thế nào? (Ảnh minh họa)
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai không có Sổ đỏ cụ thể thế nào?
1. Bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã
Trong thời hạn 45 ngảy kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu, UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp tiến hành hòa giải.
Kết quả hòa giải phải được lập thành biên bản và được gửi ngay cho các bên tranh chấp và lưu tại UBND cấp xã.
Theo đó, kết quả hòa giải có thể xảy ra một trong hai trường hợp:
– Trường hợp hòa giải thành:
+ Có thay đổi hiện trạng về ranh giới, người sử dụng đất thì UBND cấp xã gửi biên bản hòa giải đến Phòng Tài nguyên và Môi trường.
+ Phòng Tài nguyên và Môi trường trình UBND cấp huyện quyết định công nhận việc thay đổi ranh giới thửa đất và cấp mới sổ đỏ.
Tranh chấp sẽ kết thúc khi các bên hòa giải thành.
– Trường hợp hòa giải không thành:
Sau khi hòa giải tại UBND cấp xã mà không thành, bạn lựa chọn một trong hai hình thức sau đây để tiếp tục giải quyết tranh chấp:
+ Yêu cầu UBND cấp huyện nơi có đất giải quyết theo thủ tục hành chính;
+ Khởi kiện tại tòa án nhân dân có thẩm quyền để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.
Thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai không có Sổ đỏ (Ảnh minh họa)
2. Thủ tục giải quyết tranh chấp tại UBND cấp huyện và Tòa án nhân dân
2.1. Thủ tục giải quyết tranh chấp tại UBND cấp huyện
– Chuẩn bị hồ sơ:
Hộ gia đình, cá nhan chuẩn bị hồ sơ gồm:
+ Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai;
+ Biên bản hòa giải tại UBDN cấp xã; biên bản làm việc với các bên tranh chấp và người có liên quan; biên bản kiểm tra hiện trạng đất tranh chấp; biên bản cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai đối với trường hợp hòa giải không thành; biên bản hòa giải trong quá trình giải quyết tranh chấp;
+ Trích lục bản đồ, hồ sơ địa chính qua các thời kỳ liên quan đến diện tích đất tranh chấp và các tài liệu làm chứng cứ, chứng minh trong quá trình giải quyết tranh chấp;
+ Báo cáo đề xuất và dự thảo quyết định giải quyết tranh chấp hoặc dự thảo quyết định công nhận hòa giải thành.
– Các bước tiến hành:
+ Bước 1. Nộp hồ sơ
Hộ gia đình, cá nhân có đơn yêu cầu nộp hồ sơ tại UBND cấp huyệ.
Trong thời hạn không quá 03 ngày làm việc, cơ quan tiếp nhận, xử lý hồ sơ phải thông báo và hướng dẫn người nộp hồ sơ bổ sung, hoàn chỉnh hồ sơ theo quy định.
+ Bước 2. Chủ tịch UBND cấp huyện giao trách nhiệm cơ quan tham mưu giải quyết.
Cơ quan tham mưu có nhiệm vụ:
Thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp, tổ chức cuộc họp các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết tranh chấp đất đai (nếu cần thiết)
Hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch UBND ban hành quyết định giải quyết tranh chấp.
+ Bước 3. Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành kết quả giải quyết
Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc quyết định công nhận hòa giải thành, gửi cho các bên tranh chấp.
Lưu ý:
Nếu đồng ý kết quả giải quyết tranh chấp thì kết thúc tranh chấp.
Nếu không đồng ý kết quả giải quyết thì: Khiếu nại đến Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Khởi kiện tại Tòa án theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính.
– Thời hạn giải quyết: Không quá 45 ngày;
Đối với các xã miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn thì thời gian thực hiện được tăng thêm 10 ngày.
2.2. Khởi kiện tại Tòa án nhân dân
Nếu không lựa chọn giải quyết tại UBND cấp huyện, bạn có thể gửi đơn khởi kiện tới tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp để yêu cầu giải quyết.
Căn cứ theo Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, thời hạn chuẩn bị xét xử vụ án tranh chấp đất đai là 04 tháng, vụ việc phức tạp được gia hạn không quá 02 tháng (tổng 06 tháng); nếu không thuộc trường hợp tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án thì Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử.
Xem chi tiết: Thủ tục khởi kiện tranh chấp đất đai mới nhất thế nào?
Như vậy, khi có tranh chấp xảy ra bạn có thể tiến hành giải quyết tranh chấp tại UBND cấp huyện hoặc khởi kiện tại Tòa án nhân dân theo trình tự, thủ tục nêu trên.
