Doanh nghiệp đang trong quá trình sáp nhập, giải thể, chia tách hoặc chấm dứt hoạt động có thể được hoàn thuế GTGT mà không cần kiểm tra tại trụ sở. Đây là một cơ hội để tối ưu hóa dòng tiền và đảm bảo quyền lợi pháp lý. Đặc biệt, các quy định về hoàn thuế khi chuyển đổi sở hữu, chuyển đổi doanh nghiệp, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động đối với trường hợp không thuộc diện cơ quan thuế kiểm tra tại trụ sở của người nộp thuế đã có những thay đổi quan trọng. Luật mới 2025 mang đến những cập nhật đáng chú ý, đơn giản hóa thủ tục cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt, nhưng cũng siết chặt quy định với một số trường hợp. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết điều kiện, quy trình và hồ sơ cần thiết.
Cập Nhật Mới Nhất 2025: Khi Nào Doanh Nghiệp Được Hoàn Thuế Không Qua Kiểm Tra?
Hoàn thuế trước, kiểm tra sau là một cơ chế ưu đãi của cơ quan thuế, cho phép doanh nghiệp nhận lại tiền thuế GTGT nhanh chóng mà không cần chờ đợi kết quả thanh tra, kiểm tra tại trụ sở. Điều này giúp doanh nghiệp giải quyết bài toán dòng tiền cấp bách, đặc biệt trong giai đoạn tái cấu trúc hoặc chấm dứt hoạt động.
Điều kiện tiên quyết để được hoàn thuế trước, kiểm tra sau
Theo quy định tại Luật Quản lý thuế 38/2019/QH14 và các văn bản hướng dẫn, để thuộc diện “hoàn thuế trước, kiểm tra sau”, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện nghiêm ngặt. Các trường hợp này thường bao gồm người nộp thuế có lịch sử tuân thủ tốt pháp luật về thuế trong một khoảng thời gian nhất định và không thuộc danh sách rủi ro cao về thuế.
Cụ thể, hồ sơ của bạn sẽ được ưu tiên giải quyết nhanh nếu:
- Doanh nghiệp không bị xử lý về hành vi trốn thuế trong vòng 2 năm liên tục.
- Doanh nghiệp không thuộc phân loại rủi ro cao theo quy định của Luật Quản lý thuế.
- Thực hiện giao dịch qua ngân hàng đối với các hóa đơn có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên.
Thay đổi trọng yếu từ Luật Thuế GTGT 2024 (hiệu lực 2025)
Luật Thuế GTGT 2024, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, đã mang đến một thay đổi mang tính bước ngoặt. Một cảnh báo quan trọng cho các doanh nghiệp là: Kể từ ngày 01/07/2025, trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách doanh nghiệp sẽ KHÔNG CÒN ĐƯỢC HOÀN THUẾ GTGT nữa. Thay vào đó, toàn bộ số thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết sẽ được chuyển giao cho doanh nghiệp kế thừa (doanh nghiệp nhận sáp nhập).
Điều này có nghĩa là, nếu doanh nghiệp của bạn đang có kế hoạch tái cấu trúc, việc đẩy nhanh tiến độ và hoàn tất hồ sơ đề nghị hoàn thuế trước thời điểm luật mới có hiệu lực là cực kỳ quan trọng để bảo vệ quyền lợi tài chính.
Phân biệt rõ các trường hợp: Sáp nhập, hợp nhất, chia, tách
Trước 01/07/2025, doanh nghiệp thực hiện các hình thức tái cấu trúc này vẫn có thể được hoàn thuế GTGT nếu có số thuế đầu vào chưa khấu trừ hết. Tuy nhiên, như đã đề cập, quy định này sẽ thay đổi.
Sau 01/07/2025, khi tiến hành sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, doanh nghiệp bị chấm dứt tồn tại phải thực hiện quyết toán thuế đến thời điểm có quyết định tái cấu trúc. Toàn bộ nghĩa vụ thuế và số thuế GTGT chưa khấu trừ sẽ được chuyển giao cho doanh nghiệp mới hoặc doanh nghiệp nhận sáp nhập.
Quy định riêng cho giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động
Khác với các trường hợp tái cấu trúc, doanh nghiệp thực hiện hoàn thuế khi giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động vẫn được áp dụng chính sách hoàn thuế sau ngày 01/07/2025.
Cụ thể, nếu doanh nghiệp nộp thuế theo phương pháp khấu trừ, khi giải thể, phá sản hoặc chấm dứt hoạt động mà có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết hoặc có số thuế nộp thừa, sẽ được hoàn lại. Đây là quyền lợi chính đáng giúp doanh nghiệp thu hồi lại một phần vốn trước khi chính thức đóng cửa. Việc quyết toán thuế khi chấm dứt hoạt động là bước bắt buộc để xác định số thuế cuối cùng.
Hướng Dẫn Quy Trình & Hồ Sơ Hoàn Thuế “Không Kiểm Tra” Chi Tiết
Để quy trình hoàn thuế diễn ra suôn sẻ, việc chuẩn bị một bộ hồ sơ đầy đủ và hợp lệ là yếu-tố-sống-còn. Dưới đây là các bước chi tiết mà tại Luật Dân Việt, chúng tôi thường xuyên tư vấn cho khách hàng.
Bước 1: Chuẩn bị bộ hồ sơ đề nghị hoàn thuế đầy đủ, hợp lệ
Một bộ hồ sơ hoàn thuế chấm dứt hoạt động không kiểm tra hay hồ sơ hoàn thuế GTGT khi giải thể không kiểm tra thường bao gồm các giấy tờ cốt lõi sau, theo hướng dẫn tại Thông tư 80/2021/TT-BTC:
- Giấy đề nghị hoàn trả khoản thu ngân sách nhà nước: theo Mẫu số 01/ĐNHT ban hành kèm Phụ lục I của Thông tư 80/2021/TT-BTC.
- Hồ sơ quyết toán thuế tại thời điểm giải thể, sáp nhập, hoặc chấm dứt hoạt động.
- Quyết định về việc giải thể, sáp nhập, chia tách… của cấp có thẩm quyền (ví dụ: Quyết định của Hội đồng thành viên/Đại hội đồng cổ đông).
- Các tài liệu khác tùy trường hợp cụ thể như: Bảng kê hóa đơn, chứng từ hàng hóa dịch vụ mua vào (Mẫu 01-1/HT), chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt, hợp đồng kinh tế…
Bước 2: Nộp hồ sơ và quy trình tiếp nhận của cơ quan thuế
Hiện nay, hầu hết các hồ sơ đề nghị hoàn thuế đều được nộp qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.
- Nộp hồ sơ: Doanh nghiệp hoặc người đại diện pháp luật sẽ sử dụng chữ ký số để nộp bộ hồ sơ đã chuẩn bị lên hệ thống.
- Tiếp nhận và phản hồi: Hệ thống sẽ tự động tiếp nhận. Trong vòng 03 ngày làm việc, cơ quan thuế sẽ gửi Thông báo (qua Cổng thông tin điện tử) về việc chấp nhận hồ sơ hoặc yêu cầu bổ sung, giải trình nếu hồ sơ chưa đầy đủ, hợp lệ.
Bước 3: Thời hạn giải quyết và nhận quyết định hoàn thuế
Đây là ưu điểm lớn nhất của việc được xét duyệt hoàn thuế không qua kiểm tra. Theo Luật Quản lý thuế, thời hạn giải quyết rất nhanh chóng:
- Đối với hồ sơ thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau: Chậm nhất là 06 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan thuế ra thông báo chấp nhận hồ sơ, Quyết định hoàn thuế sẽ được ban hành.
- Đối với hồ sơ thuộc diện kiểm tra trước, hoàn sau: Thời hạn giải quyết là 40 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ.
Sau khi có Quyết định hoàn thuế, Kho bạc Nhà nước sẽ chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng mà doanh nghiệp đã đăng ký với cơ quan thuế.
Rủi Ro & Những Điểm Cần Đặc Biệt Lưu Ý Để Tránh Bị Từ Chối
Quá trình đề nghị hoàn thuế, dù thuộc diện “không kiểm tra”, vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Với kinh nghiệm hỗ trợ nhiều doanh nghiệp, Luật Dân Việt nhận thấy có những sai lầm phổ biến có thể khiến hồ sơ bị ách tắc.
Sai lầm thường gặp khiến hồ sơ bị trả về hoặc chuyển sang diện kiểm tra trước
- Hồ sơ không đầy đủ, thông tin kê khai mâu thuẫn: Đây là lý do phổ biến nhất. Chỉ một sai sót nhỏ trong việc kê khai giữa tờ khai thuế, sổ sách kế toán và hóa đơn chứng từ gốc cũng có thể khiến hồ sơ bị yêu cầu giải trình.
- Nhà cung cấp có rủi ro cao về thuế: Nếu doanh nghiệp có hóa đơn đầu vào từ những nhà cung cấp đang nằm trong “danh sách đen” của cơ quan thuế (bỏ trốn, ngừng hoạt động…), hồ sơ của bạn rất có thể sẽ bị chuyển sang diện kiểm tra trước để xác minh.
- Không đáp ứng điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt: Với các hóa đơn trên 20 triệu, việc thiếu chứng từ chuyển khoản ngân hàng là một lỗi nghiêm trọng, dẫn đến việc không được khấu trừ và hoàn số thuế tương ứng.
Trách nhiệm chuyển giao nghĩa vụ thuế của các bên liên quan
Trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, việc xác định trách nhiệm thuế rất quan trọng. Doanh nghiệp bị sáp nhập, chia, tách phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế trước khi thực hiện. Nếu chưa hoàn thành, doanh nghiệp nhận sáp nhập hoặc các doanh nghiệp mới thành lập sẽ có trách nhiệm kế thừa và hoàn thành nghĩa vụ này. Điều này được quy định rõ trong Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản hướng dẫn về thuế.
Lưu ý về quyết toán thuế và chấm dứt hiệu lực mã số thuế
Hoàn thuế là một phần trong quy trình quyết toán thuế cuối cùng trước khi doanh nghiệp chấm dứt sự tồn tại pháp lý. Doanh nghiệp phải hoàn thành tất cả các nghĩa vụ với cơ quan thuế trước khi làm thủ tục đóng mã số thuế. Thủ tục đóng mã số thuế chỉ được thực hiện sau khi cơ quan đăng ký kinh doanh đã cập nhật tình trạng pháp lý của doanh nghiệp (ví dụ: đã giải thể).
Việc nắm rõ các quy định mới về hoàn thuế khi sáp nhập, giải thể, đặc biệt là các trường hợp không thuộc diện kiểm tra tại trụ sở, là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và tối ưu hóa tài chính. Quy trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hồ sơ và tuân thủ nghiêm ngặt các điều kiện pháp lý. Chủ động cập nhật và áp dụng đúng luật sẽ đảm bảo quá trình tái cấu trúc hoặc chấm dứt hoạt động diễn ra suôn sẻ, đặc biệt với những thay đổi từ Luật mới 2025.
Để được tư vấn chi tiết về trường hợp của doanh nghiệp bạn và hỗ trợ hoàn tất thủ tục hoàn thuế theo luật mới nhất, hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia pháp lý và kế toán của chúng tôi tại Luật Dân Việt.
Thông tin liên hệ Luật Dân Việt – Tư vấn pháp lý hàng đầu Việt Nam:
- Chuyên môn: Tư vấn thành lập công ty, đầu tư nước ngoài, sở hữu trí tuệ, kế toán thuế và luật sư tranh tụng.
- Hà Nội:
- 219 Trung Kính, Yên Hoà, Hà Nội
- Toà HH2, FLC Garden City, Đại Mỗ, Hà Nội
- Email: tuvanluatdanviet@gmail.com
- Hotline: 0858.111.929
Luật Dân Việt – Đại diện thực hiện thủ tục hoàn thuế và chấm dứt mã số thuế cho doanh nghiệp nhanh chóng.
