Bỏ thuế khoán: Khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai

Nội dung chính

Việc khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc khi thuế khoán chính thức được bãi bỏ từ ngày 01/01/2026 theo Nghị quyết của Quốc hội. Đây là một thay đổi lớn, đánh dấu bước chuyển đổi quan trọng trong công tác quản lý thuế, đòi hỏi các chủ kinh doanh phải nắm vững quy định để thực hiện đúng nghĩa vụ, tránh rủi ro pháp lý. Bài viết này của Luật Dân Việt sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết, toàn diện về hồ sơ, thủ tục và cách thức kê khai thuế theo phương pháp mới, giúp bạn tự tin tuân thủ pháp luật.

Ai phải nộp thuế theo phương pháp kê khai và lộ trình áp dụng?

Theo quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC, phương pháp kê khai là phương pháp khai và tính thuế theo tỷ lệ trên doanh thu thực tế phát sinh theo kỳ tháng hoặc quý. Việc áp dụng phương pháp này ngày càng được mở rộng, tiến tới thay thế hoàn toàn cho thuế khoán.

Đối tượng áp dụng phương pháp kê khai từ 01/01/2026

Theo chủ trương đã được Quốc hội thông qua, từ ngày 01/01/2026, tất cả các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai, chấm dứt việc áp dụng thuế khoán. Lộ trình này nhằm đảm bảo sự minh bạch, công bằng trong nghĩa vụ thuế và tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các chủ thể.

Hiện tại, các đối tượng nộp thuế theo phương pháp kê khai bao gồm hai nhóm chính:

Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh quy mô lớn.
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đáp ứng quy mô lớn nhưng tự nguyện lựa chọn nộp thuế theo phương pháp kê khai.

Hộ kinh doanh quy mô lớn là gì?

Tiêu chí xác định hộ kinh doanh quy mô lớn được quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC, đáp ứng từ mức cao nhất của tiêu chí doanh nghiệp siêu nhỏ trở lên. Cụ thể:

Lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, công nghiệp và xây dựng: Có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 3 tỷ đồng trở lên.
Lĩnh vực thương mại, dịch vụ: Có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân năm từ 10 người trở lên hoặc tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 10 tỷ đồng trở lên.

Hộ kinh doanh tự nguyện lựa chọn phương pháp kê khai

Các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa thuộc diện quy mô lớn vẫn có quyền lựa chọn áp dụng phương pháp kê khai. Lựa chọn này mang lại lợi ích về sự minh bạch trong sổ sách, dễ dàng chứng minh doanh thu, chi phí và tạo điều kiện thuận lợi khi giao dịch với các đối tác lớn, ngân hàng.

Ngưỡng doanh thu chịu thuế

Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch trên 100 triệu đồng phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN. Theo lộ trình cải cách, dự kiến từ 01/01/2026, ngưỡng doanh thu không chịu thuế có thể được nâng lên mức 200 triệu đồng/năm.

Hướng dẫn chi tiết A-Z về hồ sơ và thủ tục khai thuế

Để thực hiện khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tuân thủ đúng thủ tục là vô cùng quan trọng.

Hồ sơ khai thuế cần chuẩn bị những gì?

Theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP và Thông tư 40/2021/TT-BTC, hồ sơ khai thuế đối với hộ kê khai bao gồm:

Tờ khai thuế mẫu 01/CNKD.
Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh trong kỳ mẫu 01-2/BK-HĐKD.

Tờ khai thuế mẫu 01/CNKD (Ban hành kèm Thông tư 40/2021/TT-BTC)

Đây là mẫu tờ khai chính dùng để kê khai thuế GTGT và thuế TNCN theo tháng hoặc quý. Hộ kinh doanh cần điền đầy đủ và chính xác các thông tin về người nộp thuế, kỳ tính thuế, các chỉ tiêu doanh thu và số thuế phải nộp.

Phụ lục Bảng kê hoạt động kinh doanh mẫu 01-2/BK-HĐKD và trường hợp được miễn nộp

Phụ lục này dùng để kê khai chi tiết doanh thu từ các hoạt động kinh doanh khác nhau trong kỳ. Tuy nhiên, có một trường hợp đặc biệt được miễn nộp phụ lục này: Nếu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoạt động trong lĩnh vực, ngành nghề có căn cứ xác định được doanh thu theo xác nhận của cơ quan chức năng thì không phải thực hiện chế độ kế toán và không phải nộp Phụ lục bảng kê mẫu 01-2/BK-HĐKD.

Thời hạn nộp hồ sơ khai thuế theo tháng và theo quý

Việc tuân thủ thời hạn nộp hồ sơ khai thuế là bắt buộc để tránh các khoản phạt chậm nộp.

Khai thuế theo tháng: Chậm nhất là ngày thứ 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế.
Khai thuế theo quý: Chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu tiên của quý tiếp theo quý phát sinh nghĩa vụ thuế.

Thời hạn nộp tiền thuế chậm nhất là ngày cuối cùng của thời hạn nộp hồ sơ khai thuế.

Nơi nộp hồ sơ khai thuế (Cơ quan thuế quản lý trực tiếp)

Hồ sơ khai thuế được nộp tại cơ quan thuế quản lý trực tiếp, tức là Chi cục Thuế nơi hộ kinh doanh đặt địa điểm hoạt động. Hộ kinh doanh có thể nộp hồ sơ theo các hình thức:

Trực tiếp tại bộ phận một cửa của cơ quan thuế.
Gửi qua đường bưu chính.
Nộp hồ sơ điện tử qua Cổng Thuế điện tử hoặc Cổng Dịch vụ công Quốc gia.

Kê khai và nộp thuế online đơn giản qua Cổng Thuế điện tử

Việc kê khai thuế hộ kinh doanh online đang được khuyến khích mạnh mẽ nhờ sự tiện lợi, nhanh chóng và chính xác. Các nền tảng như Cổng Thuế điện tử và ứng dụng eTax Mobile là công cụ đắc lực cho các chủ kinh doanh.

Hướng dẫn đăng ký tài khoản giao dịch thuế điện tử cho cá nhân

Để có thể kê khai và nộp thuế online, trước hết bạn cần có tài khoản giao dịch thuế điện tử.

Bước 1: Truy cập Cổng Thuế điện tử (https://thuedientu.gdt.gov.vn) và chọn mục “Cá nhân”.
Bước 2: Chọn “Đăng ký” và làm theo hướng dẫn. Bạn có thể đăng ký thông qua tài khoản định danh điện tử VNeID mức độ 2, đây là cách nhanh và thuận tiện nhất.
Bước 3: Hệ thống sẽ kiểm tra thông tin và cấp tài khoản. Mật khẩu sẽ được gửi về số điện thoại bạn đã đăng ký.

Các bước kê khai tờ khai 01/CNKD và phụ lục 01-2/BK-HĐKD online

Sau khi có tài khoản, bạn có thể thực hiện kê khai theo các bước sau:

Bước 1: Đăng nhập vào Cổng Thuế điện tử.
Bước 2: Chọn chức năng “Khai thuế”, sau đó chọn “Kê khai trực tuyến”.
Bước 3: Chọn tờ khai “01/CNKD – Tờ khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (TT40/2021)”.
Bước 4: Chọn kỳ kê khai (tháng hoặc quý) và điền các thông tin trên tờ khai và phụ lục (nếu có).
Bước 5: Kiểm tra lại thông tin, ký điện tử và nộp tờ khai.

Hướng dẫn nộp thuế điện tử qua eTax Mobile, Cổng Dịch vụ công Quốc gia

Sau khi kê khai, bạn có thể nộp thuế ngay trên các nền tảng số.

Qua ứng dụng eTax Mobile: Tải ứng dụng, đăng nhập bằng tài khoản thuế điện tử, chọn chức năng “Nộp thuế”, tra cứu khoản phải nộp và thực hiện thanh toán qua liên kết với tài khoản ngân hàng.
Qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia (dichvucong.gov.vn): Đăng nhập, tìm kiếm thủ tục “Nộp thuế”, làm theo hướng dẫn và thanh toán.

Cách xử lý khi có sai sót trên tờ khai đã nộp

Nếu phát hiện sai sót sau khi đã nộp tờ khai, bạn cần lập tờ khai bổ sung theo mẫu 01/KHBS. Thời hạn nộp thuế đối với hồ sơ khai bổ sung là thời hạn nộp hồ sơ của kỳ tính thuế có sai, sót.

Những quy định quan trọng hộ kinh doanh kê khai cần tuân thủ

Chuyển sang phương pháp kê khai đồng nghĩa với việc hộ kinh doanh phải tuân thủ chặt chẽ hơn các quy định về kế toán và hóa đơn.

Chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo Thông tư 88/2021/TT-BTC

Hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai phải thực hiện chế độ kế toán và sử dụng hóa đơn, chứng từ. Thông tư 88/2021/TT-BTC hướng dẫn chế độ kế toán đơn giản hơn cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Cụ thể, bạn cần:

Lập và lưu trữ chứng từ kế toán: Ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Mở và ghi chép sổ sách kế toán: Theo dõi doanh thu, chi phí và các khoản mục khác.
Sử dụng hóa đơn điện tử: Khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, bạn phải xuất hóa đơn điện tử theo quy định.

Cách tính thuế GTGT và thuế TNCN phải nộp

Số thuế phải nộp được xác định dựa trên doanh thu tính thuế và tỷ lệ thuế tính trên doanh thu.

Doanh thu tính thuế là toàn bộ tiền bán hàng, tiền gia công, hoa hồng, cung ứng dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế, bao gồm cả các khoản trợ giá, phụ thu, phụ trội mà hộ kinh doanh được hưởng.
Công thức tính như sau:
- Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế GTGT x Tỷ lệ thuế GTGT
- Số thuế TNCN phải nộp = Doanh thu tính thuế TNCN x Tỷ lệ thuế TNCN

Tỷ lệ % thuế tính trên doanh thu được quy định chi tiết cho từng ngành nghề tại Phụ lục I ban hành kèm Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Lưu ý cho hộ kinh doanh chuyển từ thuế khoán sang kê khai

Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai là một bước ngoặt. Tại Luật Dân Việt, chúng tôi có một vài lưu ý quan trọng cho bạn:

Chuẩn bị hệ thống sổ sách: Bắt đầu ghi chép doanh thu, chi phí một cách có hệ thống ngay từ bây giờ.
Đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử: Tìm hiểu và lựa chọn nhà cung cấp hóa đơn điện tử phù hợp.
Theo dõi sát doanh thu: Việc ghi nhận doanh thu không phù hợp thực tế có thể dẫn đến bị cơ quan thuế ấn định doanh thu và truy thu thuế.
Tận dụng hỗ trợ: Cơ quan thuế đang triển khai nhiều chương trình “cầm tay chỉ việc” để hỗ trợ hộ kinh doanh trong giai đoạn chuyển đổi.

Quy định về tạm ngừng kinh doanh đối với hộ kê khai

Khi tạm ngừng kinh doanh, hộ kê khai phải gửi thông báo đến cơ quan thuế quản lý trực tiếp chậm nhất là 01 ngày làm việc trước khi tạm ngừng. Trong thời gian tạm ngừng, hộ kinh doanh không phải nộp hồ sơ khai thuế, trừ khi có phát sinh hoạt động kinh doanh.

Việc chuyển đổi từ thuế khoán sang phương pháp kê khai là một bước tiến quan trọng, giúp hoạt động kinh doanh trở nên minh bạch và chuyên nghiệp hơn. Mặc dù ban đầu có thể phức tạp, nhưng việc nắm vững quy trình, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và tận dụng các công cụ khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai như Cổng Thuế điện tử sẽ giúp bạn dễ dàng tuân thủ quy định. Điều này không chỉ giúp bạn chủ động trong việc xác định nghĩa vụ thuế mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Nếu bạn cần hỗ trợ chi tiết hơn về các vấn đề kế toán và thuế cho hộ kinh doanh, hãy liên hệ ngay với Luật Dân Việt. Với đội ngũ chuyên gia pháp lý và kế toán giàu kinh nghiệm, chúng tôi sẵn sàng tư vấn và đồng hành cùng bạn trên con đường phát triển.

Thông tin liên hệ Luật Dân Việt: