Nắm vững cách tính thuế VAT là yêu cầu bắt buộc đối với mọi kế toán và chủ doanh nghiệp. Việc tính toán chính xác không chỉ đảm bảo tuân thủ pháp luật mà còn giúp tối ưu hóa dòng tiền và tránh các khoản phạt không đáng có. Bài viết này sẽ tổng hợp chi tiết hai phương pháp tính thuế GTGT phổ biến nhất, đi kèm công thức và ví dụ minh họa cập nhật theo quy định mới nhất năm 2025. Hãy cùng Luật Dân Việt tìm hiểu ngay để đảm bảo tính toán chính xác, kê khai đúng hạn và tránh mọi rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp của bạn.
Phân biệt 2 phương pháp tính thuế GTGT và công thức áp dụng chuẩn 2025
Thuế Giá trị gia tăng (GTGT), hay còn gọi là VAT (Value Added Tax), là loại thuế gián thu tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Hiện nay, theo quy định của Luật Quản lý Thuế, có hai phương pháp chính để xác định số thuế GTGT phải nộp: phương pháp khấu trừ và phương pháp trực tiếp.
Mỗi phương pháp có đối tượng và công thức áp dụng riêng. Việc xác định đúng phương pháp cho doanh nghiệp mình là bước đầu tiên và quan trọng nhất.
1. Phương pháp khấu trừ thuế – Áp dụng cho đa số doanh nghiệp
Đây là phương pháp phổ biến nhất, được áp dụng cho các doanh nghiệp thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định. Điều kiện áp dụng là doanh nghiệp có doanh thu hàng năm từ bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ từ một tỷ đồng trở lên.
Công thức tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ như sau:
Số thuế GTGT phải nộp = Số thuế GTGT đầu ra – Số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Trong đó:
- Thuế GTGT đầu ra: Bằng tổng số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ bán ra ghi trên hóa đơn GTGT.
- Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ: Bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT mua hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh.
Bản chất của phương pháp này là doanh nghiệp chỉ nộp thuế trên phần giá trị mà mình tạo ra thêm, thể hiện đúng tên gọi “thuế giá trị gia tăng”. Việc nắm rõ cách tính thuế gtgt đầu vào đầu ra là mấu chốt để áp dụng thành công phương pháp này.
2. Phương pháp trực tiếp – Áp dụng cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp đặc thù
Phương pháp trực tiếp thường áp dụng cho các đối tượng sau:
- Doanh nghiệp, hợp tác xã có doanh thu hàng năm dưới một tỷ đồng (trừ trường hợp đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ).
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
- Tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam không theo Luật Đầu tư.
- Doanh nghiệp kinh doanh vàng, bạc, đá quý.
Có hai cách tính thuế gtgt theo phương pháp trực tiếp:
a. Tính trực tiếp trên GTGT (Đối với hoạt động mua, bán, chế tác vàng, bạc, đá quý):
Số thuế GTGT phải nộp = GTGT x Thuế suất thuế GTGT
GTGT = Giá thanh toán bán ra – Giá thanh toán mua vào tương ứng
b. Tính trực tiếp trên doanh thu (Phổ biến nhất):
Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu để tính thuế GTGT x Tỷ lệ %
Tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu được quy định theo từng ngành nghề:
- Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%
- Hoạt động kinh doanh khác: 2%
Hướng dẫn chi tiết cách tính thuế VAT qua các ví dụ thực tế
Để giúp bạn hình dung rõ hơn, chúng tôi tại Luật Dân Việt sẽ đưa ra các ví dụ cụ thể cho từng phương pháp.
Ví dụ cách tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ (10% & 8%)
Công ty TNHH ABC trong kỳ kê khai thuế quý 4/2025 có các số liệu sau:
- Thuế GTGT đầu vào: Tổng số thuế GTGT trên các hóa đơn mua nguyên vật liệu, dịch vụ đủ điều kiện khấu trừ là 50.000.000 VNĐ.
- Thuế GTGT đầu ra:
- Doanh thu từ bán sản phẩm A (chịu thuế suất 10%): 800.000.000 VNĐ.
- Doanh thu từ bán sản phẩm B (được áp dụng chính sách giảm thuế còn 8%): 300.000.000 VNĐ.
Cách tính thuế GTGT phải nộp:
-
Tính thuế GTGT đầu ra:
- Thuế đầu ra sản phẩm A: 800.000.000 x 10% = 80.000.000 VNĐ.
- Thuế đầu ra sản phẩm B: 300.000.000 x 8% = 24.000.000 VNĐ.
- Tổng thuế GTGT đầu ra: 80.000.000 + 24.000.000 = 104.000.000 VNĐ.
-
Tính số thuế phải nộp:
- Số thuế phải nộp = Tổng thuế đầu ra – Tổng thuế đầu vào được khấu trừ
- Số thuế phải nộp = 104.000.000 – 50.000.000 = 54.000.000 VNĐ.
Vậy, trong quý 4/2025, công ty ABC phải nộp 54.000.000 VNĐ tiền thuế GTGT.
Ví dụ cách tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu
Hộ kinh doanh Nguyễn Văn A chuyên cung cấp dịch vụ tư vấn thiết kế (thuộc nhóm dịch vụ), trong tháng 12/2025 có tổng doanh thu là 90.000.000 VNĐ.
Cách tính thuế GTGT phải nộp:
- Doanh thu tính thuế: 90.000.000 VNĐ.
- Tỷ lệ % áp dụng cho dịch vụ: 5%.
- Số thuế GTGT phải nộp: 90.000.000 x 5% = 4.500.000 VNĐ.
Công thức tính thuế VAT ngược từ giá đã bao gồm thuế (cách chia ngược thuế 8% và 10%)
Trong thực tế, kế toán thường xuyên gặp trường hợp cần bóc tách tiền thuế từ tổng giá thanh toán. Đây được gọi là công thức tính thuế VAT ngược.
Công thức chung:
Giá chưa có thuế GTGT = Giá đã bao gồm thuế GTGT / (1 + Thuế suất)
Tiền thuế GTGT = Giá đã bao gồm thuế GTGT – Giá chưa có thuế GTGT
Ví dụ cụ thể:
- Cách chia ngược thuế 8 phần trăm: Một sản phẩm có giá bán đã bao gồm thuế là 10.800.000 VNĐ (thuế suất 8%).
- Giá chưa thuế = 10.800.000 / (1 + 8%) = 10.800.000 / 1.08 = 10.000.000 VNĐ.
- Tiền thuế GTGT = 10.800.000 – 10.000.000 = 800.000 VNĐ.
- Cách tính thuế VAT 10: Một dịch vụ có giá thanh toán là 22.000.000 VNĐ (thuế suất 10%).
- Giá chưa thuế = 22.000.000 / (1 + 10%) = 22.000.000 / 1.1 = 20.000.000 VNĐ.
- Tiền thuế GTGT = 22.000.000 – 20.000.000 = 2.000.000 VNĐ.
Hướng dẫn tính thuế GTGT 8% và 10% trên hóa đơn bằng Excel
Sử dụng Excel giúp tự động hóa và giảm sai sót khi tính toán. Dưới đây là công thức tính thuế 8 excel và 10% đơn giản:
Giả sử ô A2 là giá chưa thuế, ô B2 là thuế suất (nhập là 8% hoặc 10%), ô C2 là tiền thuế, ô D2 là tổng giá thanh toán.
- Tính tiền thuế (ô C2):
=A2*B2 - Tính tổng thanh toán (ô D2):
=A2+C2hoặc=A2*(1+B2)
Nếu bạn có giá đã bao gồm thuế ở ô D2, bạn có thể tính ngược lại:
- Tính giá chưa thuế (ô A2):
=D2/(1+B2) - Tính tiền thuế (ô C2):
=D2-A2
Cập nhật các quy định quan trọng về thuế GTGT năm 2025
Để thực hiện cách tính thuế VAT chính xác, việc cập nhật các quy định pháp lý là vô cùng cần thiết. Dưới đây là những điểm quan trọng bạn cần lưu ý cho năm 2025.
Các mức thuế suất GTGT hiện hành (0%, 5%, 10% và chính sách giảm thuế 8%)
Hiện tại, Việt Nam áp dụng 3 mức thuế suất chính:
- 0%: Áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu; vận tải quốc tế…
- 5%: Áp dụng cho các mặt hàng thiết yếu như nước sạch, sản phẩm nông nghiệp, thiết bị y tế…
- 10%: Mức thuế suất phổ thông áp dụng cho hầu hết các loại hàng hóa, dịch vụ còn lại.
Lưu ý về thuế suất 8%: Chính sách giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8% cho một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đã được áp dụng trong các giai đoạn trước theo các Nghị quyết của Quốc hội. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các văn bản pháp luật mới nhất để biết chính sách này có tiếp tục được gia hạn trong năm 2025 hay không.
Đối tượng nào phải nộp thuế GTGT?
Theo Luật thuế GTGT, đối tượng nộp thuế là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT ở Việt Nam và tổ chức, cá nhân khác có nhập khẩu hàng hóa chịu thuế GTGT. Điều này bao gồm:
- Các doanh nghiệp được thành lập theo pháp luật Việt Nam.
- Các tổ chức kinh tế của tổ chức chính trị, xã hội.
- Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.
- Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
- Các tổ chức, cá nhân khác có hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Danh mục hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT cần biết
Nắm rõ danh mục này giúp doanh nghiệp tránh kê khai sai. Theo Điều 5 Luật Thuế GTGT, có 26 nhóm hàng hóa dịch vụ không chịu thuế. Một số nhóm tiêu biểu bao gồm:
- Sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản chưa qua chế biến.
- Dịch vụ tín dụng, bảo hiểm nhân thọ, kinh doanh chứng khoán.
- Dịch vụ y tế, thú y.
- Dạy học, dạy nghề.
- Vũ khí, khí tài chuyên dùng phục vụ quốc phòng, an ninh.
Những sai lầm phổ biến cần tránh khi tính và kê khai thuế VAT
Với kinh nghiệm tư vấn cho hàng ngàn doanh nghiệp, Luật Dân Việt đã tổng hợp một số sai lầm phổ biến mà các kế toán và chủ doanh nghiệp thường mắc phải.
Sai sót trong việc xác định thuế suất áp dụng
Đây là lỗi sai cơ bản nhưng rất hay gặp, đặc biệt khi có các chính sách giảm thuế tạm thời như giảm xuống 8%. Việc áp sai thuế suất (ví dụ, áp 10% cho mặt hàng chỉ chịu 5%, hoặc ngược lại) sẽ dẫn đến số thuế phải nộp bị sai, gây rủi ro bị truy thu và phạt.
Nhầm lẫn giữa thuế GTGT đầu vào được khấu trừ và không được khấu trừ
Không phải tất cả thuế GTGT đầu vào đều được khấu trừ. Các trường hợp không được khấu trừ bao gồm: hóa đơn không hợp lệ, hàng hóa dịch vụ mua vào không phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh chịu thuế, hoặc các khoản chi vượt định mức theo quy định của pháp luật thuế TNDN.
Chậm trễ trong việc xuất hóa đơn và kê khai thuế
Việc xuất hóa đơn và kê khai thuế chậm trễ so với thời hạn quy định không chỉ gây khó khăn cho việc quản lý dòng tiền mà còn khiến doanh nghiệp phải đối mặt với các khoản phạt chậm nộp theo luật quản lý thuế. Do đó, cần tuân thủ nghiêm ngặt thời hạn kê khai theo tháng hoặc theo quý.
Việc hiểu rõ và áp dụng đúng cách tính thuế VAT không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật mà còn tối ưu hóa chi phí. Dù sử dụng phương pháp khấu trừ hay trực tiếp, việc nắm vững công thức, cập nhật các quy định mới nhất cho năm 2025 và tránh các sai lầm phổ biến là chìa khóa để vận hành tài chính-kế toán một cách trơn tru và hiệu quả.
Để được tư vấn chuyên sâu về các vấn đề kế toán, thuế và pháp lý doanh nghiệp, hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của Luật Dân Việt để nhận được sự hỗ trợ nhanh chóng và chính xác nhất!
Thông tin liên hệ Luật Dân Việt:
- Hà Nội:
- 219 Trung Kính, Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
- Toà HH2, FLC Garden City, Đại Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Email: tuvanluatdanviet@gmail.com
- Hotline: 0858.111.929
