Việc thực hiện khai thuế giá trị gia tăng đối với phương pháp trực tiếp trên doanh thu là một nghĩa vụ pháp lý quan trọng đối với nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã có doanh thu dưới 1 tỷ đồng và đặc biệt là các hộ, cá nhân kinh doanh. Hiểu đúng và thực hiện đủ không chỉ giúp tuân thủ pháp luật mà còn là nền tảng cho sự vận hành tài chính minh bạch. Bài viết này của Luật Dân Việt sẽ cung cấp một hướng dẫn toàn diện, dễ hiểu nhất về cách xác định đối tượng, áp dụng đúng tỷ lệ % cho từng ngành nghề, và thực hiện kê khai tờ khai mẫu 04/GTGT một cách chính xác, giúp bạn tuân thủ đúng quy định và tối ưu hóa quy trình thuế.
Ai phải nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và khác biệt gì với phương pháp khấu trừ?
Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp là phương pháp tính thuế dựa trên tỷ lệ phần trăm (%) nhân với doanh thu. Đây là phương pháp phổ biến áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh không đáp ứng đủ điều kiện của phương pháp khấu trừ.
Đối tượng áp dụng phương pháp trực tiếp trên doanh thu theo quy định mới nhất
Theo quy định tại Thông tư 219/2013/TT-BTC, các đối tượng áp dụng phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu bao gồm:
Doanh nghiệp, hợp tác xã có doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng
Đây là nhóm đối tượng phổ biến nhất. Các doanh nghiệp, hợp tác xã đang hoạt động có doanh thu hàng năm từ bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới 1 tỷ đồng sẽ áp dụng phương pháp này, trừ khi họ đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ.
Doanh nghiệp, hợp tác xã mới thành lập (trừ trường hợp đăng ký tự nguyện)
Các doanh nghiệp, hợp tác xã mới bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh, chưa đủ 12 tháng hoạt động nên chưa xác định được doanh thu năm, sẽ mặc định áp dụng phương pháp trực tiếp. Tuy nhiên, họ có quyền đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ nếu đáp ứng đủ điều kiện.
Hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh
Đây là đối tượng áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp một cách phổ biến, không phụ thuộc vào mức doanh thu (trừ các hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán).
Tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam không theo Luật Đầu tư
Các tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam nhưng không thành lập pháp nhân, không thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định của pháp luật Việt Nam sẽ nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp.
Phân biệt nhanh phương pháp trực tiếp và phương pháp khấu trừ
Để giúp bạn đọc dễ dàng nhận biết, Luật Dân Việt đã tổng hợp các điểm khác biệt cốt lõi giữa hai phương pháp tính thuế GTGT này:
| Tiêu chí | Phương pháp trực tiếp | Phương pháp khấu trừ |
|---|---|---|
| Công thức tính thuế | Thuế GTGT = Doanh thu tính thuế x Tỷ lệ % | Thuế GTGT = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ |
| Đối tượng áp dụng | Doanh nghiệp < 1 tỷ doanh thu/năm, hộ kinh doanh, doanh nghiệp mới thành lập. | Doanh nghiệp > 1 tỷ doanh thu/năm, doanh nghiệp tự nguyện đăng ký. |
| Hóa đơn sử dụng | Hóa đơn bán hàng. | Hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ). |
| Kê khai thuế | Tờ khai mẫu 04/GTGT, chỉ kê khai doanh thu bán ra. | Tờ khai mẫu 01/GTGT, kê khai cả thuế đầu ra và đầu vào. |
| Điều kiện | Không yêu cầu thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, sổ sách phức tạp. | Phải thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định. |
Việc lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp ngay từ đầu có ý nghĩa quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nghĩa vụ thuế và cách thức vận hành bộ máy kế toán của doanh nghiệp.
Công thức và bảng tỷ lệ % tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu
Một trong những yếu tố cốt lõi của việc khai thuế giá trị gia tăng đối với phương pháp trực tiếp trên doanh thu là áp dụng đúng công thức và tỷ lệ thuế suất.
Công thức tính thuế GTGT phải nộp
Công thức tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp rất đơn giản và dễ áp dụng:
Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu để tính thuế GTGT x Tỷ lệ %
Trong đó, doanh thu để tính thuế GTGT là tổng số tiền bán hàng hóa, dịch vụ thực tế ghi trên hóa đơn bán hàng, bao gồm cả các khoản phụ thu, phí thu thêm mà cơ sở kinh doanh được hưởng.
Bảng tỷ lệ % áp dụng cho từng nhóm ngành nghề cụ thể
Theo Thông tư 219/2013/TT-BTC, tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu được quy định rõ ràng cho từng nhóm ngành nghề. Việc áp dụng sai tỷ lệ là một trong những lỗi thường gặp dẫn đến rủi ro bị truy thu và phạt thuế.
Phân phối, cung cấp hàng hoá: 1%
Tỷ lệ này áp dụng cho các hoạt động bán buôn, bán lẻ hàng hóa, không bao gồm giá trị hàng hóa đại lý bán đúng giá hưởng hoa hồng.
Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
Áp dụng cho các hoạt động cung cấp dịch vụ như lưu trú, môi giới, tư vấn pháp luật, kế toán; hoạt động xây dựng, lắp đặt mà chủ đầu tư cung cấp nguyên vật liệu.
Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hoá, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%
Bao gồm các hoạt động sản xuất, gia công, chế biến sản phẩm; vận tải hàng hóa, hành khách; dịch vụ ăn uống, sửa chữa; và các hợp đồng xây dựng mà nhà thầu chịu trách nhiệm cung cấp toàn bộ nguyên vật liệu.
Hoạt động kinh doanh khác: 2%
Tỷ lệ 2% được áp dụng cho các hoạt động kinh doanh không thuộc các nhóm trên, ví dụ như hoạt động cho thuê tài sản, máy móc thiết bị.
Ví dụ minh họa cách tính thuế cho từng trường hợp
Để dễ hình dung, chúng tôi sẽ đưa ra một vài ví dụ cụ thể:
- Ví dụ 1 (Tỷ lệ 1%): Cửa hàng tạp hóa A trong Quý 4/2025 có tổng doanh thu bán hàng là 200.000.000 VNĐ.
- Số thuế GTGT phải nộp = 200.000.000 x 1% = 2.000.000 VNĐ.
- Ví dụ 2 (Tỷ lệ 5%): Công ty B cung cấp dịch vụ tư vấn kế toán, trong Quý 4/2025 có doanh thu từ hợp đồng dịch vụ là 150.000.000 VNĐ.
- Số thuế GTGT phải nộp = 150.000.000 x 5% = 7.500.000 VNĐ.
- Ví dụ 3 (Tỷ lệ 3%): Hộ kinh doanh C có một quán ăn, doanh thu trong Quý 4/2025 là 300.000.000 VNĐ.
- Số thuế GTGT phải nộp = 300.000.000 x 3% = 9.000.000 VNĐ.
Hướng dẫn kê khai thuế GTGT phương pháp trực tiếp qua tờ khai 04/GTGT
Sau khi đã xác định được số thuế phải nộp, bước tiếp theo là thực hiện kê khai trên tờ khai thuế chuyên dụng.
Quy định về hồ sơ và kỳ kê khai thuế (theo quý)
Hồ sơ kê khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp là Tờ khai mẫu 04/GTGT, ban hành kèm theo Thông tư 80/2021/TT-BTC. Kỳ kê khai thuế đối với phương pháp này thường là theo quý. Doanh nghiệp có doanh thu năm trước liền kề từ 50 tỷ đồng trở xuống hoặc doanh nghiệp mới thành lập sẽ thực hiện kê khai theo quý.
Hướng dẫn chi tiết cách điền các chỉ tiêu trên tờ khai mẫu 04/GTGT
Việc kê khai trên phần mềm HTKK khá đơn giản. Dưới đây là hướng dẫn điền các chỉ tiêu quan trọng nhất trên tờ khai 04/GTGT:
- Chỉ tiêu – Kỳ tính thuế: Ghi rõ kỳ tính thuế là quý mấy, năm bao nhiêu (ví dụ: Quý 4 năm 2025).
- Chỉ tiêu – Hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT: Ghi tổng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ không thuộc đối tượng chịu thuế (nếu có).
- Chỉ tiêu – Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 1%: Ghi tổng doanh thu từ hoạt động phân phối, cung cấp hàng hóa. Phần mềm sẽ tự động tính số thuế phải nộp tại chỉ tiêu ****.
- Chỉ tiêu – Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 5%: Ghi tổng doanh thu từ hoạt động dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu. Phần mềm sẽ tự động tính số thuế phải nộp tại chỉ tiêu ****.
- Chỉ tiêu – Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 3%: Ghi tổng doanh thu từ sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa… Phần mềm sẽ tự động tính số thuế phải nộp tại chỉ tiêu ****.
- Chỉ tiêu – Hàng hóa, dịch vụ chịu thuế suất 2%: Ghi tổng doanh thu từ các hoạt động kinh doanh khác. Phần mềm sẽ tự động tính số thuế phải nộp tại chỉ tiêu ****.
- Chỉ tiêu – Tổng doanh thu chịu thuế GTGT: Hệ thống sẽ tự động tổng hợp doanh thu từ các chỉ tiêu,,,.
- Chỉ tiêu – Tổng số thuế GTGT phải nộp trong kỳ: Hệ thống tự động tổng hợp số thuế từ các chỉ tiêu,,,. Đây là số tiền thuế bạn cần nộp cho cơ quan thuế.
Các lỗi thường gặp khi kê khai và cách khắc phục
Với kinh nghiệm hỗ trợ nhiều khách hàng tại Luật Dân Việt, chúng tôi nhận thấy một số sai sót phổ biến khi kê khai thuế GTGT trực tiếp:
- Áp sai tỷ lệ % cho ngành nghề: Đây là lỗi nghiêm trọng nhất, dẫn đến tính sai số thuế phải nộp.
- Khắc phục: Cần rà soát kỹ danh mục ngành nghề kinh doanh của mình và đối chiếu với bảng tỷ lệ thuế suất quy định tại Thông tư 219/2013/TT-BTC.
- Kê khai sai chỉ tiêu: Ghi nhầm doanh thu của ngành này vào chỉ tiêu của ngành khác.
- Khắc phục: Trước khi nộp, cần kiểm tra lại cẩn thận từng chỉ tiêu trên tờ khai. Nếu đã nộp, phải lập tờ khai bổ sung (mẫu 01/KHBS) để điều chỉnh.
- Nộp tờ khai chậm hạn: Quên hoặc không nắm rõ thời hạn nộp tờ khai.
- Khắc phục: Ghi nhớ thời hạn nộp tờ khai và chủ động thực hiện trước ngày cuối cùng để tránh các khoản phạt không đáng có.
Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp
Theo quy định hiện hành, thời hạn nộp hồ sơ khai thuế theo quý chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng đầu tiên của quý tiếp theo.
Ví dụ: Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế GTGT cho Quý 4 năm 2025 là ngày 31/01/2026.
Việc nắm vững cách tính và khai thuế giá trị gia tăng đối với phương pháp trực tiếp trên doanh thu không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn giúp doanh nghiệp và hộ kinh doanh chủ động trong kế hoạch tài chính. Bằng cách xác định đúng đối tượng, áp dụng chính xác tỷ lệ % theo ngành nghề và hoàn thành tờ khai 04/GTGT đúng hạn, bạn sẽ đảm bảo tuân thủ quy định, tránh được các rủi ro phạt không đáng có và vận hành kinh doanh hiệu quả hơn.
Nếu bạn cần tư vấn chi tiết hơn về trường hợp cụ thể của mình hoặc hỗ trợ dịch vụ kế toán thuế chuyên nghiệp, hãy liên hệ với chúng tôi tại Luật Dân Việt ngay hôm nay để được các chuyên gia giải đáp!
Thông tin liên hệ Luật Dân Việt – Tư vấn pháp lý hàng đầu Việt Nam:
- Chuyên môn: Tư vấn thành lập công ty, đầu tư nước ngoài, sở hữu trí tuệ, kế toán thuế và dịch vụ luật sư tranh tụng tại tòa.
- Địa chỉ Hà Nội:
- 219 Trung Kính, Yên Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội
- Toà HH2, FLC Garden City, Đại Mỗ, Nam Từ Liêm, Hà Nội
- Email: tuvanluatdanviet@gmail.com
- Hotline: 0858.111.929
Luật Dân Việt – Hỗ trợ kê khai thuế GTGT trực tiếp nhanh, đúng biểu mẫu mới nhất.
