Hướng dẫn Khai thuế GTGT phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng

Nội dung chính

Việc nắm vững cách khai thuế giá trị gia tăng đối với phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng không chỉ là nghĩa vụ mà còn giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh tối ưu hóa tuân thủ pháp luật. Kê khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng là gì và ai là người phải áp dụng? Bài viết này của Luật Dân Việt sẽ cung cấp hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu nhất về cách xác định đối tượng, công thức tính thuế, cách lập tờ khai Mẫu 03/GTGT và 04/GTGT, cùng những quy định mới nhất giúp doanh nghiệp, hộ kinh doanh tuân thủ đúng pháp luật thuế, tránh sai sót không đáng có.

Tổng quan về phương pháp khai thuế GTGT trực tiếp trên giá trị gia tăng

Để thực hiện đúng quy định, trước hết, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh cần hiểu rõ bản chất và đối tượng áp dụng của phương pháp này.

Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp trên GTGT là gì?

Phương pháp tính thuế GTGT trực tiếp là phương pháp xác định số thuế phải nộp dựa trên giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ phát sinh trong kỳ tính thuế. Khác với phương pháp khấu trừ, phương pháp này không yêu cầu doanh nghiệp phải theo dõi và đối trừ thuế GTGT đầu vào. Đây là một loại thuế gián thu, được cộng vào giá bán hàng hóa, dịch vụ và người tiêu dùng cuối cùng là người chịu thuế.

Đối tượng nào bắt buộc áp dụng phương pháp này?

Theo quy định tại Điều 11 Thông tư 219/2013/TT-BTC, các đối tượng sau đây sẽ áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp:

Doanh nghiệp, hợp tác xã đang hoạt động có doanh thu hàng năm dưới một tỷ đồng, trừ trường hợp đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ thuế.
Doanh nghiệp, hợp tác xã mới thành lập (trừ trường hợp đăng ký tự nguyện áp dụng phương pháp khấu trừ).
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam không theo Luật Đầu tư và các tổ chức khác không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ theo quy định.
Tổ chức kinh tế khác không phải là doanh nghiệp, hợp tác xã (trừ trường hợp đăng ký nộp thuế theo phương pháp khấu trừ).
Hoạt động kinh doanh mua, bán, chế tác vàng, bạc, đá quý.

Phân biệt hai hình thức: trực tiếp trên GTGT và trực tiếp trên doanh thu

Phương pháp tính thuế trực tiếp được chia thành hai hình thức riêng biệt, áp dụng cho các đối tượng khác nhau:

Phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng: Áp dụng riêng cho hoạt động mua, bán, chế tác vàng, bạc, đá quý.
Phương pháp trực tiếp trên doanh thu: Áp dụng cho các đối tượng còn lại như doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Sự phân biệt này rất quan trọng để xác định đúng công thức tính thuế và mẫu tờ khai tương ứng.

Hướng dẫn chi tiết cách tính và kê khai thuế GTGT trực tiếp trên GTGT (Mẫu 03/GTGT)

Hình thức này chỉ dành riêng cho một ngành nghề đặc thù là vàng, bạc, đá quý.

Căn cứ pháp lý và đối tượng áp dụng (dành cho vàng, bạc, đá quý)

Theo Khoản 1, Điều 13 Thông tư 219/2013/TT-BTC, hoạt động mua, bán, chế tác vàng, bạc, đá quý phải hạch toán riêng để áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên GTGT. Đây là quy định bắt buộc nhằm quản lý hoạt động kinh doanh đặc thù này.

Công thức tính số thuế GTGT phải nộp chính xác

Số thuế GTGT phải nộp theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng được xác định theo công thức sau:

Số thuế GTGT phải nộp = GTGT x Thuế suất thuế GTGT

Trong đó:

Giá trị gia tăng (GTGT) = Giá thanh toán bán ra của vàng, bạc, đá quý – Giá thanh toán mua vào tương ứng.
Giá thanh toán bán ra là giá thực tế ghi trên hóa đơn bán hàng (đã bao gồm tiền công chế tác, các khoản phụ thu và phí thu thêm).
Giá thanh toán mua vào được xác định bằng giá trị vàng, bạc, đá quý đã mua vào hoặc nhập khẩu, có hóa đơn, chứng từ hợp pháp.
Thuế suất thuế GTGT đối với hoạt động này là 10%.

Hướng dẫn kê khai Tờ khai thuế Mẫu 03/GTGT từng bước

Doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc, đá quý sử dụng tờ khai 03/GTGT để kê khai thuế. Các bước thực hiện như sau:

Chỉ tiêu: Ghi tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra chưa có thuế GTGT trong kỳ.
Chỉ tiêu: Ghi tổng giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào chưa có thuế GTGT trong kỳ.
Chỉ tiêu: Là giá trị gia tăng trong kỳ, hệ thống sẽ tự động tính: = –.
Chỉ tiêu: Ghi thuế suất áp dụng là 10%.
Chỉ tiêu: Là số tiền thuế phải nộp, hệ thống tự tính: = x.

Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế theo quy định

Doanh nghiệp kê khai theo Mẫu 03/GTGT sẽ thực hiện kê khai theo tháng. Thời hạn nộp tờ khai và nộp thuế chậm nhất là ngày 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế.

Hướng dẫn cách tính và kê khai thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu (Mẫu 04/GTGT)

Đây là hình thức phổ biến áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh.

Đối tượng áp dụng (Doanh nghiệp dưới 1 tỷ, hộ kinh doanh…)

Như đã đề cập, phương pháp này áp dụng cho:

Doanh nghiệp, hợp tác xã có doanh thu hàng năm dưới 1 tỷ đồng (trừ trường hợp tự nguyện đăng ký phương pháp khấu trừ).
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Doanh nghiệp, hợp tác xã mới thành lập.
Các tổ chức, cá nhân nước ngoài và tổ chức kinh tế khác không đáp ứng điều kiện về chế độ kế toán, hóa đơn, chứng từ.

Công thức tính thuế và bảng tỷ lệ % áp dụng cho từng ngành nghề

Cách tính thuế GTGT trực tiếp trên doanh thu rất đơn giản:

Số thuế GTGT phải nộp = Doanh thu tính thuế x Tỷ lệ %

Trong đó, doanh thu tính thuế là tổng số tiền bán hàng hóa, dịch vụ thực tế ghi trên hóa đơn bán hàng đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT. Bảng tỷ lệ % để tính thuế GTGT trên doanh thu được quy định như sau:

Phân phối, cung cấp hàng hóa: 1%
Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 5%
Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu: 3%
Hoạt động kinh doanh khác: 2%

Hướng dẫn chi tiết cách lập Tờ khai thuế Mẫu 04/GTGT

Doanh nghiệp và tổ chức thuộc đối tượng này sẽ sử dụng Mẫu 04/GTGT. Dưới đây là hướng dẫn kê khai thuế GTGT trực tiếp cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp:

Chỉ tiêu đến: Ghi doanh thu của từng nhóm ngành hàng tương ứng với các mức tỷ lệ % (1%, 5%, 3%, 2%).
Chỉ tiêu đến: Ghi tỷ lệ % tính thuế tương ứng với từng nhóm ngành.
Chỉ tiêu đến: Hệ thống sẽ tự động tính số thuế phải nộp cho từng nhóm ngành bằng cách lấy doanh thu nhân với tỷ lệ tương ứng.
Chỉ tiêu: Là tổng số thuế GTGT phải nộp trong kỳ, bằng tổng các chỉ tiêu từ đến.

Kỳ kê khai theo tháng hay theo quý và thời hạn nộp

Kê khai thuế GTGT trực tiếp theo quý: Áp dụng cho doanh nghiệp, hợp tác xã có tổng doanh thu của năm trước liền kề từ 50 tỷ đồng trở xuống. Thời hạn nộp tờ khai là ngày cuối cùng của tháng đầu quý tiếp theo.
Kê khai thuế GTGT trực tiếp theo tháng: Áp dụng cho doanh nghiệp có tổng doanh thu năm trước liền kề trên 50 tỷ đồng. Thời hạn là ngày 20 của tháng tiếp theo.

Đối với hộ, cá nhân kinh doanh, việc khai thuế có thể theo tháng, quý, từng lần phát sinh hoặc theo phương pháp thuế GTGT ấn định tùy thuộc vào quy mô và hình thức kinh doanh.

So sánh ưu và nhược điểm: Phương pháp trực tiếp và phương pháp khấu trừ

Việc lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp có ảnh hưởng lớn đến hoạt động tài chính của doanh nghiệp.

Khi nào nên chọn phương pháp trực tiếp?

Phương pháp trực tiếp phù hợp với:

Doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh có bộ máy kế toán đơn giản, không đủ năng lực theo dõi và lưu giữ hóa đơn, chứng từ đầu vào, đầu ra phức tạp.
Doanh nghiệp có thuế GTGT đầu vào thấp hơn đầu ra, việc áp dụng phương pháp trực tiếp sẽ đơn giản và có lợi hơn.
Ngành nghề kinh doanh đặc thù như vàng, bạc, đá quý.

Lợi ích và hạn chế của phương pháp khấu trừ

Lợi ích: Doanh nghiệp được khấu trừ toàn bộ thuế GTGT đầu vào hợp lệ, giúp giảm số thuế phải nộp. Nếu thuế đầu vào lớn hơn đầu ra, doanh nghiệp có thể được hoàn thuế. Đây là lợi thế lớn của phương pháp khấu trừ.
Hạn chế: Yêu cầu hệ thống kế toán, lưu trữ hóa đơn, chứng từ phải chặt chẽ, đầy đủ và hợp lệ, dễ phát sinh sai sót nếu không quản lý tốt.

Lưu ý về sự ổn định của phương pháp tính thuế trong 2 năm liên tiếp

Theo quy định, doanh nghiệp phải áp dụng ổn định phương pháp tính thuế trong 2 năm dương lịch liên tiếp. Nếu muốn chuyển đổi giữa hai phương pháp, doanh nghiệp cần gửi thông báo cho cơ quan thuế quản lý trực tiếp trước ngày 20 tháng 12 của năm trước liền kề năm thực hiện phương pháp tính thuế mới.

Giải đáp các vướng mắc thường gặp và quy định mới nhất

Tại Luật Dân Việt, chúng tôi thường xuyên nhận được các câu hỏi liên quan đến thuế GTGT trực tiếp. Dưới đây là phần giải đáp các vướng mắc phổ biến.

Cách hạch toán thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp

Khi nộp thuế theo phương pháp trực tiếp, số thuế GTGT phải nộp được hạch toán trực tiếp vào chi phí sản xuất kinh doanh hoặc giá vốn hàng bán.

Khi xác định số thuế GTGT phải nộp, ghi: Nợ TK 632, 641, 642… / Có TK 3331.
Khi nộp thuế, ghi: Nợ TK 3331 / Có TK 111, 112.

Đây là cách hạch toán thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp đơn giản và được áp dụng phổ biến.

Hóa đơn sử dụng là loại hóa đơn nào?

Doanh nghiệp, hộ kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp sẽ sử dụng hóa đơn bán hàng thay vì hóa đơn giá trị gia tăng (hóa đơn đỏ). Trên hóa đơn bán hàng không thể hiện dòng thuế suất và tiền thuế GTGT.

Cập nhật các quy định mới về thuế GTGT trực tiếp có hiệu lực từ 01/07/2025

Theo dự thảo Luật Thuế Giá trị gia tăng (sửa đổi), dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/07/2025, có thể sẽ có những thay đổi quan trọng về đối tượng không chịu thuế, mức doanh thu để xác định phương pháp tính thuế… Doanh nghiệp cần theo dõi chặt chẽ các Nghị định, Thông tư hướng dẫn để cập nhật kịp thời. Luật Dân Việt sẽ liên tục thông tin về những quy định mới nhất về thuế GTGT trực tiếp khi được ban hành chính thức.

Việc nắm vững cách khai thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp trên giá trị gia tăng không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi, giúp doanh nghiệp và hộ kinh doanh tối ưu hóa việc tuân thủ pháp luật. Bằng việc xác định đúng đối tượng, áp dụng công thức chính xác và nộp tờ khai đúng hạn, bạn sẽ chủ động hơn trong công tác kế toán – thuế và tránh được các rủi ro pháp lý.

Nếu bạn vẫn còn thắc mắc hoặc cần hỗ trợ chuyên sâu về việc kê khai thuế, hãy liên hệ ngay với chúng tôi tại Luật Dân Việt. Với kinh nghiệm hỗ trợ nhiều khách hàng là doanh nghiệp, hộ kinh doanh, đội ngũ chuyên gia pháp lý và kế toán của chúng tôi sẵn sàng tư vấn giải pháp phù hợp nhất.

Thông tin liên hệ Luật Dân Việt – Tư vấn pháp lý hàng đầu Việt Nam: