Việc xác định đúng thuế GTGT đầu vào được khấu trừ là một trong những nghiệp vụ cốt lõi, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và dòng tiền của doanh nghiệp. Mới đây, Nghị định 181/2025/NĐ-CP vừa được ban hành, mang đến nhiều thay đổi quan trọng về điều kiện và nguyên tắc khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Những cập nhật này đòi hỏi các chủ doanh nghiệp và kế toán phải nắm bắt kịp thời để áp dụng chính xác, tối ưu hóa chi phí thuế và tránh các sai sót không đáng có.
Bài viết này của Luật Dân Việt sẽ cập nhật chi tiết những điểm mới nhất, phân tích sâu các quy định, và hướng dẫn doanh nghiệp cách áp dụng hiệu quả để chuẩn bị cho kỳ kê khai thuế năm 2025 một cách đúng luật và thuận lợi nhất.
Điểm mới đột phá về khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo Nghị định 181/2025
Nghị định 181/2025/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 181) được xem là bước cải cách mạnh mẽ, thay thế cho các quy định trước đây tại Thông tư 219/2013/TT-BTC. Các thay đổi này tập trung vào việc minh bạch hóa chứng từ, kiểm soát chặt chẽ hơn các giao dịch và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ.
So sánh quy định cũ (Thông tư 219) và quy định mới (Nghị định 181/2025)
Để dễ hình dung, chúng ta có thể tóm tắt một số điểm khác biệt chính như sau:
| Tiêu chí | Quy định cũ (Thông tư 219/2013/TT-BTC) | Quy định mới (Nghị định 181/2025/NĐ-CP) |
|---|---|---|
| Ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt | Giao dịch từ 20 triệu đồng trở lên | Giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên |
| Chứng từ hàng hóa nhập khẩu | Tờ khai hải quan và chứng từ nộp thuế khâu nhập khẩu. | Bổ sung yêu cầu liên kết dữ liệu điện tử giữa cơ quan thuế và hải quan. |
| Thời điểm khấu trừ | Thời điểm phát sinh trong kỳ. | Quy định rõ hơn về việc khấu trừ bổ sung, thời hạn tối đa là 6 tháng kể từ thời điểm phát sinh. |
| Hóa đơn sai sót | Cho phép lập hóa đơn điều chỉnh/thay thế. | Siết chặt quy định về các sai sót trọng yếu không được chấp nhận khấu trừ. |
Thay đổi về ngưỡng thanh toán không dùng tiền mặt (Cập nhật từ 20 triệu xuống còn 5 triệu đồng)
Đây là thay đổi có tác động lớn nhất đến hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp. Theo quy định mới tại Nghị định 181, mọi hóa đơn đầu vào có giá trị thanh toán từ 5 triệu đồng trở lên (đã bao gồm GTGT) bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt mới đủ điều kiện khấu trừ thuế.
Sự thay đổi này nhằm thúc đẩy thanh toán điện tử, minh bạch hóa các giao dịch và hạn chế rủi ro trong việc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp. Doanh nghiệp cần ngay lập tức rà soát lại quy trình thanh toán nội bộ, đảm bảo mọi giao dịch trên 5 triệu đồng đều được thực hiện qua ngân hàng hoặc các kênh thanh toán hợp lệ khác.
Quy định mới về chứng từ hợp lệ đối với hàng hóa nhập khẩu và dịch vụ mua từ nước ngoài
Nghị định 181/2025 nhấn mạnh việc đồng bộ hóa dữ liệu điện tử. Đối với hàng hóa nhập khẩu, ngoài tờ khai hải quan và chứng từ nộp thuế GTGT khâu nhập khẩu, cơ quan thuế sẽ đối chiếu trực tiếp với dữ liệu từ cơ quan hải quan. Bất kỳ sự sai lệch nào cũng có thể dẫn đến việc bị bác bỏ khấu trừ.
Đối với dịch vụ mua từ nhà cung cấp nước ngoài, doanh nghiệp phải có hợp đồng, chứng từ thanh toán qua ngân hàng và chứng từ khấu trừ, nộp thuế nhà thầu thay cho phía nước ngoài.
Hiểu đúng bản chất: Khấu trừ thuế GTGT đầu vào là gì?
Trước khi đi sâu vào các nguyên tắc, việc nắm rõ bản chất thuế gtgt đầu vào được khấu trừ là gì sẽ giúp doanh nghiệp áp dụng một cách chính xác.
Định nghĩa khấu trừ thuế GTGT theo Luật Thuế GTGT 2024
Theo quy định của Luật Thuế GTGT, khấu trừ thuế GTGT là việc doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ được trừ số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ mua vào dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT.
Nói một cách đơn giản, đây là cơ chế cho phép doanh nghiệp lấy số thuế đã trả khi mua hàng hóa, dịch vụ (đầu vào) để trừ vào số thuế phải nộp khi bán hàng hóa, dịch vụ (đầu ra).
Phân biệt thuế GTGT đầu vào và thuế GTGT đầu ra
Để tránh nhầm lẫn trong quá trình hạch toán, cần phân biệt rõ hai khái niệm này:
- Thuế GTGT đầu vào: Là số thuế GTGT ghi trên hóa đơn GTGT hợp pháp khi doanh nghiệp mua hàng hóa, dịch vụ, hoặc số thuế GTGT đã nộp ở khâu nhập khẩu.
- Thuế GTGT đầu ra: Là số thuế GTGT tính trên giá bán hàng hóa, dịch vụ mà doanh nghiệp bán ra, được ghi trên hóa đơn GTGT xuất cho khách hàng.
Việc khấu trừ thuế gtgt đầu vào và đầu ra chính là lấy tổng thuế đầu ra trừ đi tổng thuế đầu vào hợp lệ để xác định số thuế cuối cùng phải nộp cho nhà nước.
Vai trò của khấu trừ thuế trong việc xác định số thuế GTGT phải nộp
Khấu trừ thuế đóng vai trò trung tâm trong phương pháp khấu trừ. Nó đảm bảo nguyên tắc của thuế GTGT là chỉ đánh vào phần giá trị tăng thêm của sản phẩm qua mỗi khâu sản xuất, lưu thông, tránh tình trạng thuế chồng thuế. Áp dụng khấu trừ đúng cách giúp doanh nghiệp giảm số thuế phải nộp, tối ưu hóa chi phí và tăng khả năng cạnh tranh.
3 Nguyên tắc vàng và điều kiện khấu trừ thuế GTGT đầu vào 2025
Để một khoản thuế GTGT đầu vào được khấu trừ, doanh nghiệp phải đồng thời đáp ứng cả 3 nguyên tắc cốt lõi sau đây theo Nghị định 181/2025. Đây chính là những điều kiện khấu trừ thuế gtgt đầu vào 2025 mà mọi kế toán cần ghi nhớ.
Nguyên tắc 1: Phải có hóa đơn GTGT hợp pháp hoặc chứng từ nộp thuế GTGT khâu nhập khẩu
Đây là điều kiện tiên quyết. Hóa đơn đầu vào được khấu trừ phải là hóa đơn GTGT hợp pháp, hợp lệ, hợp lý.
- Hợp pháp: Hóa đơn được khởi tạo từ hệ thống hóa đơn điện tử của cơ quan thuế, không phải hóa đơn giả.
- Hợp lệ: Hóa đơn ghi đầy đủ, chính xác các chỉ tiêu bắt buộc như tên, địa chỉ, mã số thuế của người bán và người mua.
- Hợp lý: Nội dung trên hóa đơn phải phù hợp với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Đối với hàng hóa nhập khẩu, cần có chứng từ nộp thuế GTGT ở khâu nhập khẩu.
Nguyên tắc 2: Phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên
Như đã đề cập, ngưỡng giá trị giao dịch đã được hạ từ 20 triệu xuống còn 5 triệu đồng. Các loại chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt hợp lệ bao gồm:
- Ủy nhiệm chi, séc, lệnh chi qua ngân hàng.
- Thanh toán qua thẻ ngân hàng (thẻ tín dụng, thẻ ghi nợ).
- Thanh toán bù trừ công nợ giữa các bên.
- Các hình thức thanh toán điện tử khác được pháp luật công nhận.
Nguyên tắc 3: Hàng hóa, dịch vụ mua vào phải phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh chịu thuế GTGT
Đây là nguyên tắc quan trọng về mục đích sử dụng. Thuế GTGT đầu vào chỉ được khấu trừ khi hàng hóa, dịch vụ mua vào được sử dụng để tạo ra doanh thu chịu thuế GTGT.
Ví dụ: Một công ty sản xuất phần mềm (sản phẩm không chịu thuế GTGT) mua một lô máy tính. Nếu lô máy tính này chỉ dùng để phát triển phần mềm, thì thuế GTGT đầu vào của lô máy tính này sẽ không được khấu trừ.
Cảnh báo: Các trường hợp không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào theo quy định mới
Nghị định 181/2025 cũng làm rõ hơn các trường hợp không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý để tránh bị truy thu và phạt.
Thuế GTGT đầu vào của tài sản cố định không phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh
Các tài sản cố định như ô tô du lịch (trừ loại dùng cho kinh doanh vận tải, du lịch), du thuyền, máy bay không phục vụ mục đích sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế thì thuế GTGT đầu vào tương ứng sẽ không được khấu trừ.
Hóa đơn không đúng quy định, hóa đơn ghi sai thông tin trọng yếu
Các hóa đơn giả, hóa đơn tẩy xóa, hóa đơn ghi sai mã số thuế, sai tên công ty, hoặc các thông tin trọng yếu khác sẽ bị loại khỏi danh sách khấu trừ. Doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ lưỡng hóa đơn đầu vào ngay khi nhận.
Chi phí đầu vào của hàng hóa, dịch vụ dùng cho sản xuất mặt hàng không chịu thuế
Đây là phần mở rộng của nguyên tắc 3. Toàn bộ thuế GTGT đầu vào của nguyên vật liệu, công cụ, dịch vụ… dùng riêng cho việc sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT thì không được khấu trừ. Trường hợp dùng chung, kế toán phải thực hiện phân bổ.
Chi phí vượt định mức tiêu hao nguyên vật liệu theo quy định của pháp luật
Đối với một số ngành nghề có quy định về định mức tiêu hao (ví dụ: xây dựng, sản xuất), phần thuế GTGT đầu vào tương ứng với phần nguyên vật liệu, nhiên liệu, năng lượng vượt định mức sẽ không được khấu trừ.
Hướng dẫn thực hành: Kê khai, hạch toán và tính thuế GTGT phải nộp
Nắm vững lý thuyết là chưa đủ, việc áp dụng vào thực tế kê khai và hạch toán mới là yếu tố quyết định.
Xác định thời điểm khấu trừ thuế GTGT đầu vào
Thời điểm khấu trừ thuế GTGT đầu vào được xác định là thời điểm phát sinh trong kỳ tính thuế. Doanh nghiệp thực hiện kê khai theo tháng hoặc theo quý. Nếu có hóa đơn bỏ sót, doanh nghiệp được phép kê khai, khấu trừ bổ sung trước khi cơ quan thuế có quyết định thanh tra, kiểm tra tại trụ sở, nhưng không quá 6 tháng kể từ thời điểm phát sinh hóa đơn theo quy định mới.
Công thức và ví dụ cách tính thuế GTGT phải nộp theo phương pháp khấu trừ
Cách tính thuế GTGT phải nộp được áp dụng theo công thức sau:
Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ
Ví dụ: Trong kỳ tính thuế tháng 01/2025, Công ty A có:
- Tổng thuế GTGT đầu ra trên các hóa đơn bán hàng: 150.000.000 VNĐ.
- Tổng thuế GTGT đầu vào trên các hóa đơn mua hàng đủ điều kiện khấu trừ: 90.000.000 VNĐ.
- Số thuế GTGT phải nộp của tháng 01/2025 là: 150.000.000 – 90.000.000 = 60.000.000 VNĐ.
Hướng dẫn bút toán khấu trừ thuế GTGT và kết chuyển thuế GTGT được khấu trừ cuối kỳ
Về mặt hạch toán, kế toán cần thực hiện các bút toán sau:
- Khi mua hàng hóa, dịch vụ có thuế GTGT đầu vào:
- Nợ TK 152, 153, 156, 211, 642… (Giá trị chưa thuế)
- Nợ TK 1331 (Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ)
- Có TK 111, 112, 331… (Tổng giá trị thanh toán)
- Cuối kỳ, thực hiện bút toán kết chuyển thuế GTGT được khấu trừ:
- Nợ TK 3331 (Thuế GTGT phải nộp)
- Có TK 1331 (Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ)
- Bút toán này dùng để cấn trừ giữa thuế đầu ra và thuế đầu vào. Số dư cuối kỳ của TK 3331 là số thuế phải nộp, hoặc số dư của TK 1331 là số thuế còn được khấu trừ chuyển kỳ sau.
Khấu trừ và hoàn thuế GTGT: Khi nào doanh nghiệp được hoàn thuế đầu vào?
Trong một số trường hợp, số thuế GTGT đầu vào được hoàn thay vì chỉ được khấu trừ. Đây là một cơ chế quan trọng giúp doanh nghiệp cân đối dòng tiền.
Điều kiện để thuế GTGT đầu vào chưa khấu trừ hết được hoàn
Doanh nghiệp được xem xét hoàn thuế GTGT khi:
- Cơ sở kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khấu trừ có số thuế GTGT đầu vào chưa được khấu trừ hết trong tháng (đối với trường hợp kê khai theo tháng) hoặc trong quý (đối với trường hợp kê khai theo quý) nếu có số thuế đầu vào chưa khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên.
- Doanh nghiệp có dự án đầu tư mới, đang trong giai đoạn đầu tư, có số thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ mua vào dùng cho đầu tư mà chưa được khấu trừ hết từ 300 triệu đồng trở lên.
- Doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu có số thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu chưa được khấu trừ từ 300 triệu đồng trở lên.
Thủ tục và hồ sơ đề nghị hoàn thuế GTGT theo Thông tư 69/2025/TT-BTC
Để được hoàn thuế, doanh nghiệp cần chuẩn bị bộ hồ sơ theo quy định của Thông tư 69/2025/TT-BTC (văn bản hướng dẫn Nghị định 181), bao gồm:
- Giấy đề nghị hoàn trả khoản thu ngân sách nhà nước (mẫu 01/ĐNHT).
- Các tài liệu liên quan tùy trường hợp hoàn thuế (ví dụ: hợp đồng xuất khẩu, tờ khai hải quan, chứng từ thanh toán qua ngân hàng đối với hàng xuất khẩu).
- Hồ sơ được nộp điện tử qua cổng thông tin của Tổng cục Thuế.
Việc nắm vững các quy định mới trong Nghị định 181/2025 về thuế GTGT đầu vào được khấu trừ là yêu cầu cấp thiết đối với mọi doanh nghiệp. Áp dụng đúng các điều kiện, nguyên tắc và tránh các trường hợp không được khấu trừ sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn bảo vệ quyền lợi tài chính, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa dòng tiền trong hoạt động kinh doanh. Tại Luật Dân Việt, với kinh nghiệm tư vấn cho hàng ngàn doanh nghiệp, chúng tôi nhận thấy việc chủ động cập nhật và áp dụng đúng quy định thuế ngay từ đầu là chìa khóa cho sự phát triển bền vững.
Bạn cần tư vấn chuyên sâu hoặc hỗ trợ rà soát hệ thống kế toán để đáp ứng Nghị định 181/2025? Liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để nhận được giải pháp pháp lý và kế toán toàn diện!
Thông tin liên hệ Luật Dân Việt:
- Hà Nội:
- 219 Trung Kính, Yên Hoà, Hà Nội
- Toà HH2, FLC Garden City, Đại Mỗ, Hà Nội
- Email: tuvanluatdanviet@gmail.com
- Hotline: 0858.111.929
